blog

نحوه انجام هنر زری بافی
هنر زری بافی از هنرهای ملی ایرانیان است که از زمان هخامنشیان و سپس در زمان ساسانیان بافتن پرده ها و پارچه ­های زری, رواج داشته است و برای تزئین کاخهای سلاطین به کار می رفته در حالیکه بنا به اسناد و مدارک به دست آمده , حدود ۲۰۰۰ سال قبل محصولات ابریشمی ایرانی در آسیا و اروپا شهر خاصی داشته است,

و بهترین پارچه ­های زری و مخمل به دست هنرمندان و صنعتگران با ذوق ایرانی بافته می­شده است.

این بافته سنتی نیز مانند بسیاری از پارچه­ های سنتی از دو گروه نخ تارو پود تشکیل شده است. در هنر زری بافی سنتی هم نخ تار وهم نخ پود از جنس ابریشم بوده و وقتی پارچه بافته می­شود , از شفافیت و لطافت خاصی برخوردار می­شود.

برای بافت این پارچه از رنگ بندی پیچیده ای استفاده نمی­کنند.برای نخ تار در نهایت از دو رنگ و برای , نخ پوداز شش رنگاستفاده می­شود.

هنر زری بافیکارگاه هنر زری بافی
از جمله نکات مهم در بافت پارچه زربفت استفاده از نخ­های نازک طلا ونقره است.عامل دیگر پیچیدگی, طرح و نقش پارچه است که به کمک همان چند رنگ تولید می شود.

دستگاه زری بافی
دستگاه زری­بافی بسیار ساده و از آلات چوبی ساخته می­شود.با هر دستگاه به طور معمول دو نفر کار می­کنند, یک نفربافنده زری و دیگری شاگرد او که به گوشواره کش ملقب است.

کار گوشواره کش بالا و پائین بردن تخته­هائی است که از قبل نقشه­ ها روی آن نقش بندی شده است, و در قسمت بالای دستگاه نصب است و به این وسیله نقش­ها به طرف بافنده هدایت می­شود.

در اغلب موارد زمینه یا بوم پارچه زری از نخ ابریشم است و نخ گلابتون جز نخ­های پود می­باشد.

بیشتر بدانید زری بافی، هنری که هنوز نفس می کشد

زری بافی یکی از زیباترین و پر پیشینه ترین دست بافته های ایران است که قرنهاست، معرف صنایع دستی ایران بوده , و هر ایرانی به آن افتخار می کند. اولین نمونه های این هنر را می توان از دوران هخامنشیان سراغ گرفت,

زیرا در بسیاری از نقوش برجسته تخت جمشید، شوش و حتی پاسارگاد، نقوشی در حاشیه های لباس شاهنشاهان , و درباریان به چشم می خورد که حاکی از این است که لباس آنها از پارچه های زربفت بوده،

به علاوه در حاشیه لباده و حاشیه آستین‌ها و یقه لباس، قطعاتی از طلای ناب به شکل شیر، مرغ، ستاره با گل پنج‌پر و یا نقوش هندسی مانند مثلث و غیره می‌دوختند و بسیاری از این قطعات طلا، امروزه در موزه , ایران باستان و موزه های دیگر دنیا موجود است که متعلق به عهد هخامنشی می‌باشد.

برای بافت پارچه زری مراحل پیچیده‌ای نیاز است، نخست باید در فضایی به مساحت ۴*۳*۵ کارگاه زری بافی ایجاد شود. سپس اسکلت چوبی یا فلزی برپا شده و پس از آن نخ ابریشم تار رنگ شده بر روی آن نصب می‌شود.

هنر زری بافیپارچه بافته شده با هنر زری بافی
بعد از آنکه نقش مورد نظر انتخاب شد، بر روی جدول طراحی و رنگ آمیزی و نقطه چین می‌شود. بر اساس این نقشه نخ‌هایی بر روی چهارچوب نقش بندی به صورت عمودی بسته شده و بعد رنگ‌های موجود , در نقشه با نخ‌های افقی در داخل نخ‌های عمومی تعبیه و پیاده می‌شوند.

نحوه بافت پارچه زری باف
برای بافت پارچه به دو نفر احتیاج است، نفر اول “گوشواره کش” است که بالای دستگاه می نشیند, و نفر “دوم بافنده” نام دارند. شیوه فعالیت هر یک از این افراد بسیار دقیق و حساس بوده و با ابزار , و ادوات مخصوص انجام می‌شود.

در سال ۱۸۰۹ شارل ماری فرانسوی دستگاه ژاکارد را به جای شاگردی که بالای دستگاه باید مینشست ، اختراع می‌کند .

با این همه نمی ‌شود روزانه از ۶ سانتی ‌متر بیشتر زری بافت . قیمت پارچه زری تا متری یک میلیون تومان است, و دلیل بالا بودن قیمت آن هم بیشتر از آنکه به خاطر نخ گلابتون باشد به دلیل دقت و حوصله زیادی است , که صرف بافتن آن می‌شود این پارچه‌ ها برای تن‌ پوش درباریان به کار می‌ رفته,

و همچنین هدیه همیشگی پادشاهان ایران برای نمک ‌گیر کردن پادشاهان دیگر کشورها بوده است .

نگار خانه , دارینا

گردآوری: پرشین وی